Κλειστοί υπερπολυτελείς οικισμοί σαν φρούρια, με ηλεκτροφόρα σύρματα και κάμερες παντού, που προστατεύονται από ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης. Βορειοαφρικανοί μετανάστες που ασφυκτιούν από την ανεργία σε γκέτο με υψηλή εγκληματικότητα. Συμμορίες που παρενοχλούν διερχόμενα αυτοκίνητα στους δρόμους. Διεφθαρμένοι πολιτικοί, αστυνομικοί που φλερτάρουν με την ακροδεξιά, αδηφάγα μίντια που ρίχνουν λάδι στη φωτιά και ένας ελεύθερος σκοπευτής που εκτελεί εν ψυχρώ τα βράδια μαγκρεμπίνους στα εθνικά οδικά δίκτυα. Αυτή είναι η Γαλλία του Antoine Chainas.
To μυθιστόρημα Αποστείρωση (εκδ. Άγρα, μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ), το οποίο απέσπασε το 2014 το Μεγάλο Βραβείο Γαλλικής Αστυνομικής Λογοτεχνίας και μεταφράστηκε πρόσφατα στα ελληνικά, είναι ένα συναρπαστικό θρίλερ που διαβάζεται απνευστί. Ο συγγραφέας προσεγγίζει με προσοχή ένα ζήτημα που ίσως έχει αποτελέσει τη μεγαλύτερη συνέπεια της οικονομικής κρίσης: την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Συνδέει το φαινόμενο με τη βιομηχανία της ασφάλειας (κάμερες, συστήματα φύλαξης κ.ά.) και τα μεγάλα συμφέροντα που υπάρχουν από την ανάπτυξη αυτού του τομέα. Παράλληλα θέτει ζητήματα που προκύπτουν για τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών και τις ελευθερίες του ατόμου στα χρόνια της τρομοκρατίας και του πολιτικού εξτρεμισμού.
Όλα ξεκινούν από ένα δυστύχημα. Η Σοφία και ο Πατρίκ Μαρτέν, ένα οικονομικά ευκατάστατο ζευγάρι, ταξιδεύει στην εθνική οδό. Σε ένα βενζινάδικο γίνονται στόχος δύο μαγκρεμπίνων. Πολύ γρήγορα αντιλαμβάνονται ότι το αυτοκίνητο των δύο μεταναστών τους καταδιώκει. Όταν οι μαγκρεμπίνοι τους προσεγγίζουν ο ένας από αυτούς βγαίνει από το παράθυρο κραδαίνοντας ένα μεταλλικό αντικείμενο που μέσα στη νύχτα μοιάζει με καραμπίνα. Ακούγεται ένας ξερός κρότος σαν πυροβολισμός και το αυτοκίνητο του ζευγαριού εκτρέπεται από την πορεία του. Η Σοφία σκοτώνεται και ο Πατρίκ μένει πίσω προσπαθώντας να διαχειριστεί την απόγνωση και την οργή του. Το συμβάν γρήγορα παίρνει διαστάσεις στον Τύπο, αφού συνδέεται με την εγκληματική δραστηριότητα ενός κατά συρροή δολοφόνου που εκτελεί μετανάστες. Η Γαλλία δονείται. Όλοι εναντίον όλων με την ακροδεξιά και κάποια κέντρα συμφερόντων να ενορχηστρώνουν τις εντάσεις. Τα προάστια εξεγείρονται, μάχες στους δρόμους ξεσπούν, αυτοκίνητα αναποδογυρίζουν και γίνονται οδοφράγματα, καταστήματα πυρπολούνται, εξιλαστήρια θύματα λιντσάρονται και τελικά δεκάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους… Κι όλα αυτά πάντα σε ζωντανή σύνδεση με τα κανάλια που βρίσκουν στις ταραχές μια χρυσή ευκαιρία για υψηλή τηλεθέαση. Όλοι θέλουν να βγουν κερδισμένοι: οι ακροδεξιοί, οι εταιρείες φύλαξης, οι μεσιτικές εταιρείες που βλέπουν τις τιμές των φυλασσόμενων κλειστών οικισμών να εκτοξεύονται, ο δήμαρχος που προσπαθεί να επιβάλει την πολιτική του ατζέντα για να επανεκλέγει. Οι ήρωες γίνονται πιόνια σε μια στημένη παρτίδα.
Η κάμερα του αφηγητή παρακολουθεί ανά κεφάλαιο τα βασικά πρόσωπα της ιστορίας: Τον Μαρτέν, σύζυγο της Σοφίας, ο οποίος χειραγωγείται από τον πεθερό του και προσπαθεί να εκδικηθεί για τον άδικο θάνατο της γυναίκας του. Τον Ζυλιέν, ένα νεαρό που ζει ασφυκτικά σε έναν από τους πολυτελείς οικισμούς που αναπτύσσονται στη Γαλλία και έχουν ως ρίζα τους τον εθνικισμό. Την Αλίς, μία διεφθαρμένη και φιλόδοξη αστυνομικό που γίνεται η γέφυρα μεταξύ του εθνικιστή δημάρχου και μιας ακροδεξιάς οργάνωσης. Και, τέλος, τον Ντυραντάλ, έναν παχύσαρκο βουλιμικό επιθεωρητή που προσπαθεί να ξετυλίξει το νήμα του εγκλήματος που έχει γίνει πρώτο θέμα στα μίντια, ενώ ο ίδιος βλέπει την προσωπική του ζωή να καταστρέφεται εξαιτίας της εμμονής του με το φαγητό. Η εναλλαγή των προσώπων δίνει ρυθμό στην αφήγηση και την κάνει καταιγιστική. Μέσα από τις διαφορετικές οπτικές γωνίες των ηρώων τα γεγονότα φωτίζονται, τα κίνητρα αποκαλύπτονται και οι παθογένειες της σύγχρονης Γαλλίας ξεγυμνώνονται. Ο Chainas με ακρίβεια ανατόμου χρησιμοποιεί τη γραφή σαν νυστέρι για να μιλήσει για δυσάρεστα θέματα χωρίς ίχνος διδακτισμού ή συναισθηματισμού. Θέτει ερωτήματα: Πόσο ασφαλής είναι ένας πολίτης σε μια σύγχρονη πολυπολιτισμική χώρα με μεγάλες οικονομικές ανισότητες; Μπορεί να είναι κάποιος προστατευμένος χωρίς να εκχωρήσει την ελευθερία του; Πόσα πράγματα θυσιάζει ο πολίτης του 21ου αιώνα, ο οποίος ήρθε αντιμέτωπος με μία νέα πραγματικότητα μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους την 11η Σεπτεμβρίου; Μπορεί κάποιος να είναι ο εαυτός του όταν μια κάμερα τον παρακολουθεί 24 ώρες το 24ωρο;
Η Αποστείρωση είναι ένα δυνατό βιβλίο, τροφή για σκέψη, αλλά πάνω απ’ όλα ένα δυνατό ανάγνωσμα με μοντέρνο ύφος και στυλ γραφής που δεν μπορεί ο αναγνώστης να αφήσει από τα χέρια του. Θα σας αρέσει αν απολαύσατε τη συγκλονιστική Υποταγή του Μισέλ Ουελμπέκ ή το λιγότερο πειστικό αλλά ενδιαφέρον θεματικά Μπλε, Άσπρο, Μαύρο του Καρίμ Αμελάλ.
Lou Read 