The Holy Spirit of Athens

Τον άρτον ημών τον επιούσιον… Η Αθήνα σε βαθιά κατάνυξη: Μπαχάρια, κεριά, λιβάνια, design θυμιατά, βιβλικά κοκτέιλς και παραβολές για άσωτους υιούς και φασαίες κόρες.

Λιβάνι & Αντίδωρο: Άρτος ζυμωτός, μαύρα κεριά, πήλινα θυμιατά και λιβάνια από το 10am Apotheke. Ή όταν ο εξαγνιστικός μινιμαλισμός του εμφανούς μπετόν και της industrial αισθητικής συναντά την κατανυκτική μυρωδιά του λιβανιού, στον Κεραμεικό.

Το brunch με ελληνικά αγνά υλικά επιμελείται η εξαιρετική baker Μαρίνα Φαρασοπούλου, ενώ ο καφές και η γκρανόλα στο εκπληκτικό μπολ με το γιαούρτι είναι από το Red Jane Bakery των Χανίων.

Ιnfo: 10amapotheke.com | Λεωφόρος Κωνσταντινουπόλεως 82, Κεραμεικός, τηλ. 2121015255

Η κατάβαση στο υπόγειο: Στο πιο σκοτεινό κομμάτι του εαυτού μας, στο ανήλιαγο υπόγειο της ύπαρξής μας, εκεί όπου μπορούμε να είμαστε και καλοί και κακοί, και άγγελοι και δαίμονες, ένας τόπος ταυτόχρονα ιερός και ανίερος στον οποίο κατοικεί μονάχα η αμφιθυμία, η ειρωνεία, το διφορούμενο που σε αφήνει να φεύγεις. Αυτό είναι το υπόγειο του Ντοστογιέφσκι, οι χίλιες δυο δυνατότητες του εαυτού να είναι και να μην είναι. Με το σκοτάδι αυτού του υπογείου, ο σπουδαίος αυτός Θεός της Μεγάλης Λογοτεχνίας φώτισε τον κόσμο ολόκληρο, εξυψώνοντας τον άνθρωπο με τις άπειρες πτυχές και δυνατότητές του, απελευθερώνοντάς τον από τα δεσμά της μονοσήμαντης οπτικής για να τον κάνει τελικά Θεό του εαυτού του.

Είχα διαβάσει το βιβλίο λίγο μετά την εφηβεία. Ήταν απελευθερωτικό σαν αίσθηση. Ένας άνθρωπος που βασανιζόταν από τις αντιφάσεις του, ένας αντιήρωας θυμωμένος, μόνος εναντίον όλων – ταίριαζε πολύ με την μετεφηβική αντιδραστική φάση μου. Διαβάζοντας ξανά το βιβλίο, τριάντα σχεδόν χρόνια μετά, με αφορμή την κυκλοφορία της νέας σκληρόδετης, υπέροχης έκδοσης από την Άγρα, σε μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου, θυμόμουν μεν την αίσθηση του ηδονικού και βαθύτατα πληγωμένου μισανθρωπισμού που μου είχε αφήσει η πρώτη ανάγνωση, αλλά με τα μάτια της ωριμότητας βρέθηκα μπροστά σε ένα ολότελα άλλο κείμενο. Εκεί όπου κάποτε έβλεπα έναν εξοργισμένο μισάνθρωπο, τώρα είδα έναν προφήτη των νευρώσεων του 20ού αιώνα. Ο Ντοστογιέφσκι δημοσιεύοντας το 1864, στο περιοδικό Εποχή, την γεμάτη αμφιθυμία εξομολόγηση αυτού του παράξενου ανθρώπου, ήξερε ότι κάνει μια βαθιά τομή στα λογοτεχνικά δεδομένα του 19ου αιώνα, οδηγώντας τον μυθιστορηματικό τροχό της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας σε νέα μονοπάτια. O αντιήρωάς του, ολότελα παραδομένος στις εσωτερικές του συγκρούσεις, άγεται και φέρεται, γεμάτος οργή και ματαίωση. Από τη μια επιθυμεί διακαώς την ένωση με τους άλλους ανθρώπους -ονειροπολεί για τη φιλία, τον έρωτα, την πατρότητα, την αγάπη και διψά για τη μέθεξη, την επικοινωνία, τη συνύπαρξη- και από την άλλη τα εχθρεύεται. Κάνει ένα βήμα μπροστά προς τους ανθρώπους και εκατό πίσω, οπισθοχωρώντας σε μια διαρκή διαμάχη. Όλη αυτή η νευρωτική συναισθηματική του αστάθεια, τον κάνει να φαίνεται αντιφατικός, αντιπαθητικός, κακός, αλλά είναι ένα ολότελα δυστυχισμένο πλάσμα που μέσα του φλέγεται ολόκληρο.

Όσα θα καταγράψει, στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η Νεοφροϋδική Γερμανίδα ψυχολόγος-συγγραφέας Κάρεν Χόρνεϊ που έζησε και εργάστηκε στις ΗΠΑ, στη θεωρία της περί νευρώσεων, για τις συγκρούσεις του εσωτερικού μας κόσμου, χαρτογραφώντας το νευρωτικό άνθρωπο της εποχής μας, βρίσκονται στο υπόγειο του Ντοστογιέφσκι.

Η τομή που κάνει ο Ντοστογιέφσκι με την κατάβασή του στο «Υπόγειο», όχι μονάχα απελευθέρωσε μελλοντικά τη λογοτεχνία από το ρομαντικό άχθος του καλού, φωτίζοντας με ένα διαυγές ρεαλιστικό και καινοτόμο φως την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης διάνοιας και τους ζοφερούς λαβυρίνθους της ανθρώπινης ψυχολογίας, αλλά και το ίδιο του το λογοτεχνικό έργο. Ο Ρενέ Ζιράρ, στο δοκίμιό του «Κριτικές από το υπόγειο» (εκδ. Εστία) γράφει: «Κανείς ή σχεδόν κανείς, δεν διαβάζει πλέον τα έργα του Ντοστογιέφσκι που προηγούνται του Υπογείου, και κανείς δεν μπορεί να παραπονεθεί ότι αυτό συνιστά λογοτεχνική αδικία. Ο “αληθινός” Ντιστογιέφσκι ξεκινάει μετά από αυτά τα έργα, και ξεκινάει με μία ρήξη που πρέπει να αναγνωριστεί ως θεμελιακή».

Το φως των κεριών: Πρόλαβα να δω την ατμοσφαιρική και δυνατή παράσταση «Το υπόγειο» του Στέργιου Ιωάννου στο Θέατρο Βαφείο που βασίζεται στο βιβλίο του Ντοστογέφσκι, με τη μεταφορά του θεατρικού κειμένου από τη Μάρω Βαμβουνάκη.

Καταπληκτική σκηνοθεσία, ωραίο σκηνικό και εξαιρετικές ερμηνείες.

Το θείο άρωμα: Η βόλτα στα μπαχαράδικα της Ευριπίδου, με τους χίλιους δυο θησαυρούς της, πάντα μου δημιουργεί ένα συναίσθημα κατάνυξης.

Οίνος ευφραίνει καρδίαν: Ένα μεσημέρι Δευτέρας του Δεκέμβρη, με Μαλαγουζιά, κεριά, πλεξούδες σκόρδα, ζουμερά παϊδάκια και μια λιχούδικη μακαρονάδα που κολύμπα μέσα στο ζωμό του κρέατος.

Μέθεξη στο μεταμοντέρνο inox μοναστηριακό τραπέζι του Άρη Βεζενέ στο Manári.

Info: manaritaverna.com | Πλατεία Αγίων Θεοδωρων, Αθήνα, τηλ. 21 5215 3804

Η μυσταγωγία: Το έργο λατρευτικής μουσικής «Vespro della Beata Vergine» (Εσπερινός της Υπεραγίας Θεοτόκου) του Claudio Monteverdi παρουσιάστηκε στις 28/12 για πρώτη φορά από την Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Μια καταπληκτική μουσική εμπειρία!

Η παραβολή του Άσωτου Υιού: Λιβανιστήρια και πικάπ στο inox bar του Aswtos, ενώ οι πετσέτες στο τραπέζι γράφουν τη φράση «Καὶ φαγόντες εὐφρανθῶμεν» από την παραβολή του Άσωτου Υιού στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο.